CẢNH BÁO NGỘ ĐỘC DO ĂN NHẦM CON SO BIỂN
Vào ngày 19/6/2024, khoa Hồi sức cấp cứu Trung tâm Y tế huyện Đông Hải tiếp nhận bệnh nhân Trần Văn S và Nguyễn Văn M ở ấp 4, thị trấn Gành Hào, huyện Đông Hải, tỉnh Bạc Liêu được người nhà đưa vào cấp cứu trong tình trạng chóng mặt, xây xẩm nhiều, đơ lưỡi, tê lưỡi sau khi ăn nhằm so biển.
Anh S. cho biết, do nhà đi ghe cào có bắt được sam biển nên chế biến để mọi người cùng ăn. Ăn xong khoảng 2-3 tiếng, anh S và anh M bắt đầu thấy tê đầu lưỡi, chóng mặt, toàn thân mỏi. Ngay sau khi vào viện, anh S và anh M. đã được các bác sĩ nhanh hồi sức tích cực theo phát đồ và chuyển lên tuyến trên điều trị.
Ngộ độc con so thường xảy ra do sự nhầm lẫn giữa con so và con sam. Cả hai loài này có hình dáng bên ngoài tương tự nhau, đặc biệt là đối với những người không có kinh nghiệm hoặc kiến thức chuyên môn về các loài hải sản.
ảnh minh họa
Theo hướng dẫn của Cục An toàn thực phẩm Bộ Y tế, con sam (tên khoa học là Tachypleus tridentatus) có hình thù lạ mắt, vỏ cứng như mai cua, mình tròn vẹt, đường kính khoảng một gang tay (20cm), dưới bụng có 8 chân càng nhỏ, bơi rất chậm và bò như cua. Con sam cái nặng khoảng 1kg, sam đực nhỏ hơn, chỉ nặng bằng nửa sam cái. Khoảng từ tháng 10 đến tháng 2 âm lịch, sam bắt đầu giao phối, sau đó sam cái mang bụng đầy trứng nhỏ như hạt tiêu, đợi ngày đẻ.
Đặc điểm của loài sam là luôn luôn đi đôi. Người dân vùng biển, sáng sớm đi dọc bờ biển thường bắt được những cặp vợ chồng sam, con đực lúc nào cũng bám chặt cứng vào lưng con cái, không chịu rời. Người ta bắt sam để lấy trứng ăn là chính, do đó thường vứt bỏ sam đực đi vì sam đực không có trứng và nhỏ chẳng được bao nhiêu thịt.
Con so biển (tên khoa học là Carcinoscorpius rotunicauda) có hình dáng rất giống con sam, nhưng là một con vật độc, ăn có thể chết người, do đó chúng ta cần chú ý phân biệt, tránh nhầm lẫn.
Cần nhớ con sam có một đặc điểm rất dễ nhận là lúc nào cũng đi đôi, còn con so tuy hình dáng nom giống hệt con sam nhưng nhỏ hơn nhiều và chỉ đi một mình.
Trứng sam là một thức ăn ngon và bổ được bà con vùng biển ưa chuộng, còn trứng so rất độc, ăn phải sẽ bị ngộ độc nguy hiểm. Chất độc giết người trong loài so biển là Tetrodotoxin, một chất cực độc giống độc tố của cá nóc. Độc tố này tác động lên thần kinh trung ương, gây tê liệt cơ thể, ngừng tuần hoàn, hô hấp, dẫn đến tử vong nhanh chóng. Điều cần chú ý là chất độc này không bị nhiệt phá huỷ, nó chịu được nhiệt độ cao, dù có đun sôi, phơi khô hay sấy khô chất độc vẫn tồn tại, do đó thức ăn được đun nấu chín, nướng chín hay phơi khô ăn đều nguy hiểm.
Sau khi ăn phải so biển, chất Tetrodotoxin được hấp thu nhanh qua đường tiêu hoá trong khoảng 10 - 15 phút, đạt nồng độ cao nhất trong máu sau 20 phút và chỉ mấy giờ sau các triệu chứng ngộ độc xuất hiện. Liều tử vong đối với người là 1 - 2 miligam. Nguyên nhân tử vong là liệt cơ hô hấp và hạ huyết áp.
Ngộ độc do ăn nhầm con so là một nguy cơ tiềm ẩn, đòi hỏi sự cảnh giác cao từ cộng đồng. Việc nâng cao nhận thức và kiến thức về các loài hải sản, cũng như tuân thủ các biện pháp phòng tránh, sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ và bảo vệ sức khỏe cho mọi người. Nếu gặp phải các triệu chứng nghi ngờ ngộ độc, hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu và điều trị kịp thời./.
